بهینه سازی مدیریت صید و بهره برداری ماهی کیلکا در دریای خزر ایران و بررسی قیمت تمام شده محصولات صید

یکی از مهمترین علل پایین بودن میزان صیدماهی کیلکا و تولید و مصرف فراورده های مربوطه در ایران، اتخاذ روش نامطلوب جهت صید، جمع آوری و نگهداری ماهی کیلکا تا مرحله تحویل ببازار مصرف میباشد زیرابعلت انبوه بودن صید و ریز بودن ماهی کیلکا و حساسیت آن به عوامل فساد، اقدامات اساسی و سریع جهت حفاظت ان ضروری است. ولی در شرایط فعلی و با روشهای متداول صید این اقدامات انجام نگرفته و موجب پائین بودن کیفیت ماهی صید شده و ضایع شدن قسمت اعظم آن میگردد. درنتیجه مراکز مصرف و صنایع فرآوری ماهی کیلکل مواد اولیه مرغوب و کافی بدست نمی آورند و قادر به تولید و عرضه فرآوردهای مناسب و مطلوب ببازار نمیباشند، و بازار مصرف نیز پذیرش شایسته ای نسبت به محصولات کیلکا نشان نمیدهد. علاوه بر اینها نارسائیهای اجرایی و مدیریتی در مورد استراتژی کلان صید و بهره برداری از ذخائر کیلکا نیز موجب عدم تحقق اهداف و برنامه های دولت در این زمینه گردیده است. در این پایان نامه عوامل و تنگناهای فوق الذکر مدنظر قرار گرفته و روشهای متداول صید، جمع اوری، و نگهداری ماهی کیلکا با روشهای مناسبتر ممکن مقایسه گردیده است. نهایتا روش بهینه ای جهت دستیابی به محصول مرغوب شناسایی و معرفی شده است. این روش عبارتست از صید بکمک ایرلیفت از طریق فتوتاکتیک، جمع اوری سریع و شستشو و درجه بندی ماهیان کیلکا و بسته بندی و انجماد سریع آنها و سپس نگهداری در سردخانه تا موقع انتقال به محل مصرف. برای بررسی قیمت تمام شده محصولات روش فوق یک واحد نمونه صید صنعتی طراحی و پیشنهاد شده است. این واحد شامل یک شناور 350 تنی مجهز به سیستم ایرلیفت، خط شستشو وسورتینگ، تونل انجماد سردخانه، و کلیه تاسیسات و پرسنل لازم میباشد بطوریکه قادر است سالانه حدود 10 هزار تن ماهی کیلکا را بروش فوق صید و بصورت سه محصول مورد نیاز بازار مصرف (هر هفته حدود 240 تن) آماده نماید. نتیجه محاسبات قیمت تمام شده و ارزشیابی مالی-اقتصادی این واحد نمونه نشان دهنده سودآوری کافی و توجیه پذیری روش بهینه پیشنهادی میباشد. در راستای بررسیها و تحلیل های انجام شده راه حلهایی نیز برای رفع تنگناهای اجرائی و اقتصادی موجود و احتمالی متجلی گردیده که میتواند جهت اصلاح استراتژی دولت در زمینه صیدو بهره برداری از ذخائر ماهی کیلکا و همچنین اصلاح عملکرد واحدهای صیادی مربوط به کیلکا توصیه گردد.